1. Nghệ thuật khảm trai là gì
Nghệ thuật khảm trai là một kỹ thuật trang trí sử dụng các mảnh vỏ trai có màu sắc và hình dạng khác nhau để tạo nên những họa tiết tinh xảo và độc đáo. Kỹ thuật này đã xuất hiện từ ngàn năm trước và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, từ trang trí cung điện, đình chùa, tủ thờ khảm trai cho đến các vật dụng sinh hoạt thường ngày.
Nghệ thuật khảm trai thể hiện sự tinh xảo, tỉ mỉ và sáng tạo của người nghệ nhân. Các tủ thờ khảm trai không chỉ có giá trị thẩm mỹ cao mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, góp phần tạo nên không gian trang trọng và linh thiêng.
2. Lịch sử hình thành nghệ thuật khảm trai trên tủ thờ
Tại Việt Nam, kỹ thuật khảm trai sớm đã hình thành từ thế kỉ thứ 10 nhờ ưu thế địa lý ven biển đem đến nguồn vỏ trai và xà cừ dồi dào.Tương truyền vào thời Lý, dưới triều vua Lý Nhân Tông, cụ Trương Quang Thành phát hiện được vẻ đẹp nhiều màu sắc trên lớp vỏ của xà cừ nên đã tự tìm hiểu cách ghép những mảnh vỏ xà cừ lên các câu đối, hoành phi, từ đó hình thành nên nghệ thuật khảm trai.
Từ đó, thôn Ngọ, Chương Mỹ Phú Xuyên, tỉnh Hà Đông được xem là vùng đất tổ của nghệ thuật khảm trai. Ban đầu, việc khảm trai chỉ được ứng dụng để sản xuất các mẫu tủ gỗ khảm trai, tủ thờ khảm trai, bàn ghế khảm trai cho vua chúa và giới quyền quý. Cho đến thời Trần, nghệ thuật khảm trai được mở rộng ra và được sử dụng cho cả những vật dụng sử dụng hàng ngày như gương, lược,...
3. Ý nghĩa tâm linh của tủ thờ khảm trai
Nghệ thuật khảm trai trên tủ thờ không chỉ mang giá trị thẩm mỹ cao mà còn ẩn chứa nhiều ý nghĩa tâm linh sâu sắc, góp phần tạo nên không gian thờ cúng trang nghiêm và linh thiêng.Trong văn hóa Việt Nam, các họa tiết khảm trai trên tủ thờ thường là những họa tiết truyền thống, mang nhiều ý nghĩa tâm linh và phong thủy, cụ thể như:
- Rồng phượng: Biểu tượng cho sức mạnh, quyền uy, may mắn và tài lộc. Rồng tượng trưng cho sức mạnh dương, phượng tượng trưng cho sức mạnh âm, sự kết hợp của hai linh vật này trên tủ thờ khảm trai tượng trưng cho sự cân bằng âm dương, mang đến sự may mắn, tài lộc và bình an cho gia chủ.
- Hoa sen: Biểu tượng cho sự thanh cao, giác ngộ và bình an. Hoa sen mọc lên từ bùn lầy nhưng vẫn giữ được sự thanh tao. Khi được khảm trên tủ thờ khảm trai, hoa sen tượng trưng cho phẩm chất tốt đẹp của con người, vượt qua mọi khó khăn, thử thách để hướng đến điều thiện.
- Tứ linh: Biểu tượng cho trường thọ, sức khỏe và tài lộc. Tứ linh bao gồm long, ly, quy, phụng, mỗi linh vật đều mang một ý nghĩa riêng, kết hợp với nhau trên tủ thờ gỗ khảm trai mang đến sự may mắn, trường thọ, sức khỏe và tài lộc cho gia chủ.
- Chữ Phúc: Chữ Phúc được cách điệu với nhiều kiểu dáng khác nhau, tượng trưng cho niềm mong ước về cuộc sống đầy đủ về vật chất và tinh thần, may mắn, bình an và hạnh phúc cho gia chủ.
4. Các loại tủ thờ khảm trai phổ biến
Họa tiết khảm trai thường được khắc trên các mẫu tủ thờ truyền thống nhằm tăng sự sang trọng, nâng cao đẳng cấp của tủ thờ.Gỗ tự nhiên sở hữu vân gỗ đẹp mắt, màu sắc tự nhiên sang trọng, mang lại vẻ đẹp ấm áp và sang trọng cho không gian thờ cúng.
Họa tiết khảm trai tinh xảo được kết hợp hài hòa với vân gỗ tự nhiên tạo nên sự độc đáo và đẳng cấp cho tủ thờ khảm trai.
Một số chất liệu gỗ tự nhiên phổ biến, thường được sử dụng để sản xuất tủ thờ gỗ khảm trai bao gồm gỗ hương, gỗ gõ đỏ, gỗ sồi, gỗ căm xe…
Xem thêm:
Tủ Thờ Gỗ Sồi: Lựa Chọn Hoàn Hảo Cho Không Gian Thờ Cúng Linh Thiêng
7 Bí Quyết Lựa Chọn Tủ Thờ Gỗ Cao Cấp Cho Gia Đình Bạn
Xem chi tiết tại: https://noithatviva.vn/tin-tuc/top-8-nhung-dieu-ban-chua-biet-ve-tu-tho-kham-trai.html
